Aanleiding
In Flevoland werken overheden aan de strategische agenda ‘Over de brug komen’. Op vrijdagmiddag 24 juni werd de 1.0-versie van de agenda besproken in een divers gezelschap. Ook stelden elf inbrengers een vraag aan de orde die verband houdt met de toekomst van de regio. De achtergrond van de inbrengers varieert van jonge inwoner tot boer en van ambtenaar tot medewerker van Natuur- en Milieufederatie. Een ander onderdeel van de middag was het spelen van het serieuze spel ‘Welkom in de toekomst!’. Aan de middag deden mee: bestuurders, volksvertegenwoordigers, inwoners, ondernemers en professionals van maatschappelijke organisaties.
Doel van dit verslag
In dit verslag staan de gesprekken met de inbrengers centraal. Op deze manier kan er gemakkelijker met de opbrengst verder worden gewerkt. De bedoeling is om de opbrengst te verwerken in de 2.0-versie van de strategische agenda. Ook kunnen de inbrengers zelf en met elkaar verder werken aan de kwestie die zij op 24 juni inbrachten. Het verslag is bedoeld voor de mensen die de middag meemaakten en voor hen die er niet bij konden zijn.
Inhoud Strategische Agenda ‘Over de brug komen’ 1.0
Het uitgangspunt is een flinke groei van de bevolking. Misschien wonen er in 2045 zo’n 200.000 mensen meer in de provincie dan nu het geval is. Deze mensen hebben van alles nodig. Bijvoorbeeld woningen, onderwijs, werk, energie, zorg en recreatiemogelijkheden. Ook is het nodig dat zij onderdeel worden van de samenleving in hun dorp of stad. Maar deze uitdagingen op het gebied van samen leven, gezondheid, economie en vervoer staan niet alleen. Flevoland heeft een karakteristiek polderlandschap. De bodem is vruchtbaar. De natuurgebieden prachtig. Dit alles willen we ook behouden en de kwaliteit zelfs nog verder versterken. Daar hoort ook een duurzame levensstijl bij, bijvoorbeeld meer plantaardig eten en minder de auto gebruiken. Voor dit laatste is meer werk dichter bij huis nodig en een beter openbaar vervoer. Elf inbrengers vonden in de strategische agenda een aanknopingspunt voor een gesprek.
Jongeren en studenten willen ook graag een eigen woonplek in Flevoland
Het plan is om veel nieuwe woningen te bouwen. Een deel van deze woningen moet ook jonge mensen aanspreken. Bovendien moeten deze woningen in een omgeving staan die maken dat jongeren en studenten in Flevoland willen blijven wonen. Volgens inbrengers moet er dan vooral veel meer groen bij in de wijken. Dit houdt wijken aantrekkelijk, samen met de vele sociale activiteiten die rond groen kunnen worden georganiseerd. Ook vermoeden zij dat meer groen en duurzaam bouwen zorgt voor minder weerstand tegen nieuwbouw. Wat in een wijk onder groen wordt verstaan, is iets om uit te zoeken met de bewoners samen: verticaal groen? Groene speeltuinen? Afvalscheiding? Wijktuin?
Soepel overstappen in het openbaar vervoer
Goed openbaar vervoer is belangrijk om verschillende redenen. Bijvoorbeeld zijn jongeren en studenten ervan afhankelijk. Ook kijken zij ernaar om te bepalen waar ze willen wonen. Een ander voorbeeld: ook de vele nieuwe inwoners gaan reizen en het openbaar vervoer kan helpen om het verkeer door te laten stromen. Een uitdaging in het openbaar vervoer is overstappen, omdat dit al snel de reis vertraagt en ongemakkelijk kan zijn. Hoe aantrekkelijker de overstapplekken, hoe meer mensen hopelijk kiezen voor het openbaar vervoer. Een inbrenger wil daarom weten wat mensen van een overstapplek verwachten en hopen. Drie woorden: prijs, tijd en gemak. Het openbaar vervoer moet betaalbaar en betrouwbaar zijn. Een overstapplek moet zekerheid van aansluitingen bieden, ook naar andere vervoersmiddelen (fiets, taxi, deelauto, bus, trein). En op een overstapplek moeten voorzieningen aanwezig zijn, zoals een toilet en horeca.
Werkgelegenheid dicht bij huis
Veel nieuwe inwoners zou beter gepaard gaan met veel nieuwe banen. Opnieuw: ook om het verkeer niet vast te laten lopen. Een inwoner vraagt zich af hoe grote bedrijven naar Flevoland te halen: wat gebeurt er al om dit waar te maken en wat is er nog meer nodig? In de gesprekken wordt een aantal sleutels benoemd. Ten eerste gaat het om een totaalpakket van grond, eventuele uitbreidingsmogelijkheden, geschikt personeel, openbaar vervoer, luchthaven, aantrekkelijke omgeving en werkplek, subsidies. Dit maakt grote bedrijven aantrekken tot een complex verhaal. Andere sleutels tot succes zijn onder andere een grote acceptatie van de komst van een bepaald bedrijf. Ten slotte dat er divers werk wordt gecreëerd, ook divers wat betreft verschillende opleidingsniveaus.
Veel meer samen optrekken
Verschillende inbrengers zien als voorwaarde voor een goede samenleving dat er veel meer samen wordt opgetrokken door allerlei mensen en organisaties. In een goede samenleving mag iedereen er zijn en doet iedereen mee (inclusieve samenleving). Er is sociale cohesie. Een inbrenger gaat het gesprek aan over welbevinden: wat betekent dit voor verschillende mensen? Elkaar kunnen vinden en het met elkaar kunnen vinden. Maar ook zoiets hard als een woning hebben en toegang tot goede gezondheidszorg. Iedereen heeft voor welbevinden – in de verschillende betekenissen - een rol te vervullen. Bijvoorbeeld kan de provincie een zogenaamde zorgtafel organiseren: allerlei partijen die van belang zijn voor een goede gezondheidszorg gaan samen na wat er nodig is voor Flevoland, ook bij een groeiende bevolking. Een voorbeeldvraag is: hoe krijgen en behouden we voldoende huisartsen? Als we ook voor jongeren betaalbare en aantrekkelijke woonplekken willen realiseren dan is het nodig dat veel partijen samen optrekken: overheden, onderwijsinstellingen, samenwerkingsverbanden, marktpartijen, jonge en oudere inwoners. Veel jongeren hechten aan duurzame woningbouw. Dit betekent grondstoffen hergebruiken, wijken bouwen waar zuinig met water kan worden omgegaan en wijken die groener zijn met een diversiteit aan planten en bloemen. De jeugd, die begaan is met het klimaat, kan helpen om groen te compenseren dat verloren gaat door bouw. Liefst komt er extra groen bij. Misschien willen ook oudere wijkbewoners meedoen en hoveniers hierin een rol spelen? Het helpt wanneer van jongs af aan wordt geleerd over groen, duurzaamheid, recyclen, insecten. Ook onderwijsinstellingen kunnen hieraan bijdragen.
Samen optrekken organiseren
Samen optrekken, lukt alleen wanneer het wordt georganiseerd. Dat kan op verschillende manieren. Op 24 juni kwamen de volgende drie manieren ter sprake:
- zorgen dat er een vrijwilligerscoördinator in een buurt of wijk is.
- ‘het recht om uit te dagen’ instellen. Het uitdaagrecht geldt wanneer inwoners denken dat ze iets beter en/of goedkoper kunnen dan de gemeente of een bedrijf dat door de gemeente wordt ingehuurd. Een voorbeeld is het onderhouden van groen.
- een burgerberaad organiseren.
Drie inbrengers vragen zich af: kan een burgerberaad helpen om inwoners meer stem te geven tussen verkiezingen in? En helpt het om voor vraagstukken tot een gedragen aanpak te komen? Voor deelname aan een burgerberaad worden inwoners geloot. Zo komen verschillende culturen samen. Deze mensen buigen zich vervolgens over één onderwerp. Op 24 juni werden geopperd: polariteit, woonopgave of klimaat. Een burgerberaad kan een gemeente- of provinciebestuur adviseren. Vandaar dat het belangrijk is dat een bestuur ‘Ja’ zegt tegen het proces. Het advies, bestaande uit meerdere opties, kan ook nog eerst aan de bevolking als geheel worden voorgelegd: waar gaat uw voorkeur naar uit? Zo kan een bestuur een goed geïnformeerd besluit nemen waar veel mensen met hun kennis en ervaring aan mee hebben gewerkt.
Kennis opdoen om mee te kunnen doen
Een voorwaarde om goed samen op te kunnen trekken, is een goede informatievoorziening. Deelnemers moeten weten waarop ze van invloed kunnen zijn. Vervolgens moeten ze weten waar ze het over hebben. En hoe hangt het een samen met het ander? Wat ging aan gebeurtenissen vooraf? Wie spelen een rol en wat is voor ieder van hen van belang? Enzovoorts. Er kan van alles worden gedaan om informatie en kennis toegankelijk te maken. Het kan ook op vele manieren worden gepresenteerd en via allerlei kanalen worden gecommuniceerd. Dat vindt al plaats en kan natuurlijker altijd beter, vooral voor mensen die moeite hebben om te volgen wat er allemaal gebeurt. Aan de andere kant is er ook inzet nodig om informatie en kennis te achterhalen en je te verdiepen in de materie. Ook dit is voor de één gemakkelijker dan voor de ander. Een inbrenger is benieuwd hoe overheden en maatschappelijke organisaties ook deze burgers centraal (kunnen) stellen in participatie.
Leren over de natuur en het boerenbedrijf
Er is veel discussie over hoe we moeten omgaan met onze omgeving. De veranderingen in de landbouw zijn hier onderdeel van. In de discussies zijn meer perspectieven nodig om kampen te voorkomen. Belangrijk is dan dat deelnemers weten wat er speelt. Alleen zo kan een goede discussie ontstaan. Een inbrenger stelde het gezond produceren van gezond voedsel aan de orde. Wat als we onze omgeving beschouwen als één ecologisch systeem? Duurzame landbouw past dan beter (biologisch en kleinschalig). Inbrenger De Lelystadse Boer stelde de vraag hoe inwoners en bestuurders meer kunnen leren over het platteland, zodat er meer begrip over en weer kan ontstaan. Antwoorden: een evenement als “Spring over het hek” organiseren en boerderij-educatie verzorgen op open dagen. Want wat houdt een boerenbedrijf in? Welke verschillen zijn er tussen boerenbedrijven? Wat is de relatie tussen de boer en ketenpartners als de supermarkt, de Rabobank, de toeleverancier? De Lelystadse Boer is een stichting van 115 boeren rond Lelystad Airport. Een andere inbrenger, van Wandelnet, wil het wandelen in Flevoland stimuleren. In het gesprek kwam onder andere het idee naar voren van klompenpaden voor stedelingen. Op deze manier ontstaat er ook verbinding tussen stad en platteland.
Een provincie die is aangepast aan klimaatverandering
Onderdeel van de discussie over hoe we met onze omgeving moeten omgaan, is de verandering in de landbouw. Een ander onderdeel is de verandering van het klimaat. Steden die drijven, huizen op palen, landbouwgewassen die het goed doen in natte grond. Dit zijn enkele innovatieve ideeën om te zijn voorbereid op natte en droge periodes, een bodem die daalt, een zeespiegel die stijgt. Initiatiefnemer van dit gesprek is de Natuur- en Milieufederatie Flevoland. Ruim zestig organisaties zijn hier lid van.