Als je de provinciegrens passeert, weet je meteen dat je in Flevoland bent. Flevoland is Nederlands meest herkenbare provincie: gelegen op de voormalige zeebodem. Vier meter onder de zeespiegel en beschermd door vele kilometers dijken. Door wereldwijde trends, gaan veel plekken steeds meer op elkaar lijken. Hierdoor neemt de eigenheid af. We willen dat Flevoland zich hieraan onttrekt en zijn eigen verhaal blijft vertellen. Dit verhaal zal de Flevolanders blijvend binden.
Waar staan we nu
In Flevoland is de tijdgeest van de twintigste eeuw herkenbaar. Een periode waarin de overheid de mouwen opstroopte om Nederland sterker te maken en er bovenop te helpen. Er ligt een gebied met toplandbouw, afgewisseld met natuurgebieden en woonkernen gevormd door eigentijdse stedenbouwkundige concepten. Denk aan het voormalig eiland Urk, de typische kring met dorpskernen rondom Emmeloord en de polderkernen Dronten en Zeewolde. Of de stedenbouwkundige opzet van Cornelis van Eesteren voor Lelystad en de opzet van Almere als tuinstad met meerdere stadsdelen.
Samen vormen ze een gepland ‘Mondriaans’ landschap. De lange rechte wegen zijn veelal geflankeerd door majestueuze bomenrijen. Er zijn bijzondere landschapskunstwerken. De polders zijn omlijst met grote wateren en groene gebieden met ruimte voor recreatie. De lucht en de bodem zijn schoon. Flevoland wordt hierom gewaardeerd: wonen in een schone en groene omgeving in de nabijheid van omliggende stedelijke regio’s. En in de ondergrond vinden we bijzondere schatten terug van de periode voor de inpoldering. Denk aan de scheepswrakken, restanten van de Swifterbantcultuur en andere bewoningsresten uit de prehistorie.
Scheiding tussen stad en land neemt af
De scheiding tussen stad en land en de gezoneerde opzet van onze steden is voelbaar en zichtbaar, maar neemt af. Op steeds meer erven vinden niet-agrarische activiteiten plaats, zoals een kinderdagverblijf en hulpverlening. Windmolens tekenen het landschap. Woongebieden bieden steeds vaker ook een thuisbasis voor bedrijvigheid. Er vinden stedelijke inbreidingen plaats. De centra van de steden transformeren. De stedelijke kernen zoeken de relatie met de grote wateren die Flevoland omlijsten. Naast de projectbouw komen er steeds meer mogelijkheden voor zelfbouw. Niet alles wordt meer door de overheid ontwikkeld.
Flevoland gaat verder
De Noordvleugel van de Randstad en in toenemende mate de regio Zwolle oefenen hun krachten uit op de polders. Dat leidt tot grote projecten zoals Almere 2.0, maritieme havenontwikkelingen in Noordelijk en Midden Flevoland en Lelystad Airport. Het gebied wordt gereed gemaakt voor de klimaatverandering. Er worden maatregelen getroffen om de effecten van het schrappen van de Markerwaard te verzachten. Daarom wordt geïnvesteerd in verbetering van de ontsluiting van Flevoland met de Noordvleugel. In het IJmeer en Markermeer zijn de Marker Wadden aangelegd om nadelige ecologische gevolgen van de Houtribdijk te compenseren. Zo biedt het niet aanleggen van de Markerwaard, nieuwe recreatieve en ecologische kansen voor de toekomst.
Flevoland staat niet stil. De ontwikkelingen zetten zich door. Ze beïnvloeden in toenemende mate ons landschap en daarmee onze identiteit.
Waar staan we straks
In 2030 en verder is Flevoland de kroon op de eeuwenlange Hollandse inpolderingstraditie. Flevoland staat wereldwijd bekend als een 20e-eeuws wederopbouwlandschap met herinneringen uit een verder verleden. Het oorspronkelijke overheidsideaal is verrijkt met vele nieuwe idealen van inwoners en ondernemers.
(Nieuw) Erfgoed voor de Toekomst
Flevoland heeft zich ontwikkeld tot erfgoed van toekomstige generaties. Dijken, vaarten, verkavelingen, wegbeplanting, erfsingels, openheid of juist de grote bosgebieden zijn voorbeelden van Flevolandse karakteristieken. De stedenbouwkundige opzet van de poldersteden, kernen en de moderne architectuur zijn typisch Flevolands.
Hierbinnen verwijzen relicten zoals de scheepswrakken, voormalige eilanden en oude stroomgeulen naar de periode voor de inpoldering. Deze karakteristieken vormen Flevoland. Deze eigenheid behouden we, ontwikkelen we en nemen we mee naar de toekomst. Zo blijft het landschap het verhaal van haar oorsprong vertellen. Flevoland is en blijft daardoor de meest herkenbare Nederlandse provincie. Dit biedt samenhang aan Flevoland en de Flevolanders.
Mensen maken Flevoland
Flevoland is gemaakt voor ontwikkeling. De ontwikkelingsgerichtheid is onderdeel van onze identiteit. Hier grijpen we met lef de kansen van nieuwe ontwikkelingen. En de ontwikkelingen blijven doorgaan. Denk aan opgaven zoals woningbouw, bedrijvigheid, herontwikkelingen, nieuwe voorzieningen, klimaatverandering, bodemdaling, waterveiligheid, transformatie in landbouw en duurzame energie.
Alle opgaven – klein of groot – omarmen we op een wijze, waarbij we de kenmerkende elementen van de polder koesteren. Binnen deze kenmerken geven we ruimte aan ontwikkelingen. De overheden hebben de polders aangelegd en ingericht. Het is een plek waar inwoners, organisaties en ondernemers hun idealen kunnen realiseren. Hierdoor krijgen we meer verrassing, spontaniteit en variatie. Mensen maken Flevoland.
Verhalen inspireren tot nieuwe verhalen
Bij deze nieuwe ontwikkelingen vormt de eigenheid van Flevoland een belangrijke inspiratiebron. Dit zit niet alleen in de fysieke structuren. Het zijn ook de herinneringen en verhalen van de mensen over specifieke gebieden. Deze verhalen maken een plek bijzonder. De filosofie van de tuinstad Almere, de dreven van Lelystad of de opzet van de polderkernen Dronten en Zeewolde moet je kennen om dit een passend vervolg te geven. Je woont niet in, maar óp Urk. De dorpskernen in de kring rond Emmeloord hebben elk hun eigen verhaal, gemeenschap en geschiedenis. Elk straat en weg in de polder heeft zijn herinneringen. De verhalen achter natuurgebieden, zoals de Oostvaardersplassen, Horsterwold en het Urkerbos zijn stuk voor stuk bijzonder. Je moet een plek en de mensen op die plek kennen om hem verder te kunnen maken. Dit draagt bij aan een gebiedseigen vormgeving van nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt recht gedaan aan de regionale en lokale verschillen binnen Flevoland. En de verhalen inspireren tot nieuwe verhalen. Het maakt Flevoland mooier en interessanter.
Hoe verder
Samen met partners en inwoners gaan we het Verhaal van Flevoland verder brengen. Dit gaan we via de volgende lijnen aanpakken. We gaan onder meer:
- Het concept “Flevoland Erfgoed voor de Toekomst” uitwerken. Wat zijn de karakteristieke elementen, structuren, ensembles die beeldbepalend zijn voor Flevoland? Op welke wijze en met welke inzet kunnen we deze eigenheid vasthouden, koesteren en versterken? En hoe vinden we een goede balans tussen behouden en ontwikkelen?
- Voor diverse schaalniveaus een aanpak ontwikkelen waardoor iedereen de Flevolandse eigenheid kan benutten als inspiratiebron voor nieuwe – kleine en grote – ontwikkelingen, waaronder de strategische opgaven uit de Omgevingsvisie. Onderdeel van de aanpak is de wijze waarop we omgaan met de verhalen van de Flevolanders. Hiermee voegen we nieuwe hoofdstukken toe aan het Verhaal van Flevoland.
- Het Verhaal van Flevoland – het Erfgoed van de Toekomst – uitdragen: binnen en buiten Flevoland. Het Verhaal gebruiken we als impuls voor onder meer recreatie, toerisme en marketing. Kijk voor meer informatie op de website van Visit Flevoland.
