De Omgevingsvisie FlevolandStraks geeft de visie van provincie Flevoland op de toekomst van dit gebied. De visie gaat over de periode tot 2030 en verder. De visie geeft aan welke kansen en opgaven er voor Flevoland liggen en welke ambities we hebben voor de toekomst. Het bijzondere verleden van de jongste provincie van Nederland vormt de basis van de visie.
Flevoland toen
In het hart van Nederland maakten we in de twintigste eeuw water tot land. Dat land werd Flevoland: ´s werelds grootste waterbouwkundig werk. In eerste instantie gericht op nationale voedselvoorziening en later ook voor groen wonen, werken en recreëren in nabijheid van de volle Randstad. Waar andere provincies een geschiedenis van eeuwen hebben, is het grootste deel van Flevoland in enkele decennia door Nederlandse ingenieurs gemaakt. Het land werd ingericht op basis van eigentijdse inzichten en mogelijkheden: overzichtelijk en geordend. Binnen deze strakke lijnen vormen de kronkelige lijnen van Urk en Schokland herinneringen aan het verleden. Ook dieper in de grond zijn nog archeologische verwijzingen naar het verleden aanwezig. Denk aan de scheepswrakken, restanten van de Swifterbantcultuur en andere bewoningsresten uit de prehistorie. Om het nieuwe land in de Noordoostpolder en Dronten te bewerken werden de beste boeren uit het hele land geselecteerd. De selectie vond plaats op basis van godsdienst, vakmanschap en maatschappelijke betrokkenheid. Dit vanuit de overtuiging dat het opbouwen van een nieuwe samenleving niet eenvoudig is. Een die per definitie geen samenhang en rituelen kent. Waar iedereen bij binnenkomst een vreemdeling is.
Nieuw bestaan
Plannen voor het nieuwe land werden opgesteld, uitgevoerd en soms aangepast. De steden in Flevoland groeiden eind twintigste eeuw met duizenden woningen per jaar. Een tempo dat uniek was voor Nederland. Hierdoor bleef het landschap op het oude land verschoond van vergaande verstedelijking. Er was een grote stroom vanuit Amsterdam naar Almere en Lelystad. Iedereen, ongeacht status of economische binding, kreeg de kans op een nieuw bestaan in een betaalbare woning in een groene omgeving. Maar plannen werden aangepast. De Markerwaard werd eerst uitgesteld en uiteindelijk geschrapt. Flevoland en in het bijzonder Lelystad en Almere kregen daarmee een andere positie. De steden hebben niet hun oorspronkelijke geplande alzijdige verbinding met onder meer Noord Holland, Gelderland en Overijssel gekregen. Hiermee veranderde Lelystad van een gepland regionaal centrum in een zijdelings gesitueerde stad.
Voorbeeld bestuurlijke vernieuwing
In de periode dat ontwikkelingen zich in hoog tempo voltrokken, werd op 1 januari 1986 provincie Flevoland ingesteld. De drie polders en zes gemeenten worden samengebracht in de twaalfde provincie. De opdracht was een lichte en compacte provincie met een nationale ontwikkelopgave en de ambitie een voorbeeld te zijn voor de bestuurlijke vernieuwing in Nederland.
Flevoland nu
Flevoland heeft 1.400 vierkante kilometer ingericht land en ruim 400.000 inwoners. In Flevoland is het vroegere ideaal van een maakbare wereld herkenbaar: lange lijnen, strakke functiescheiding en grootschalige gebiedsontwikkeling. Flevoland heeft zijn landbouw-, recreatie-, natuur- en stedelijke gebieden gekregen. De provincie heeft de hoogste bevolkingsdynamiek van het land. Dit is vooral te danken aan Almere. De groei in de andere steden en dorpen neemt, met uitzondering van Urk, af. In de Noordoostpolder en het oostelijk deel van de provincie gaat de maatschappelijke opbouw en economie steeds meer lijken op het naastgelegen oude land. Emmeloord, Urk, Dronten en Zeewolde oriënteren zich voor economie en voorzieningen vooral op Zwolle en de Veluwerand. De werkgelegenheid en arbeidsmarkt, met een accent op middelbaar opgeleiden, zijn in balans. Een autonome kracht van het gebied is de toplandbouw. De sociale cohesie, die van meet af aan de inzet was, heeft zich in dit deel van de polder stabiel doorontwikkeld. De draagkracht voor voorzieningen in de kernen zoals rond Emmeloord neemt als gevolg van diverse ontwikkelingen geleidelijk af. Dit verdient aandacht.
Sterkste troeven
Almere en Lelystad zijn anders. Zij leunen op de Noordvleugel met onder andere Amsterdam, het Gooi en Utrecht. Dagelijks pendelen vele mensen op en neer. De welvaart en economie in beide steden ademen mee met het oude land. Als het op het oude land aantrekt, veren een fase later beide steden op. In beide steden is er een economie, die zich nog verder moet ontwikkelen tot een stabiele kracht. Sterkste troef van beiden steden is het rustige wonen in een groene omgeving. In beide steden is een grote groep mensen, die de voordelen van de nabij gelegen krachtige economische regio weet te benutten. Nieuwe inwoners en bedrijven vestigen zich daarom hier. Zij grijpen de kansen van deze regio voor sociale stijging. Hiertegenover staat dat in beide steden ook groepen inwoners zijn, die een minder gunstig sociaal economisch perspectief hebben. Zij profiteren nog niet van de kansen die de regio biedt.
Krachten in de samenleving
De provinciale organisatie van Flevoland is relatief klein. Zij richt zich voornamelijk op de wettelijke taken en realisatie van een aantal ontwikkelopgaven. Het accent ligt op fysieke ontwikkelingen zoals Marker Wadden, Almere 2.0 en Lelystad Airport. Maar er zijn veranderingen gaande. De fysieke structuur is in hoofdlijnen op orde gebracht. Met de ruim 400.000 inwoners in Flevoland en tal van organisaties zijn er vele krachten. Zij bepalen de ontwikkeling van Flevoland. Het zwaartepunt voor de provincie verschuift meer en meer richting het in sociaal-economisch opzicht profijtelijk maken van de fysieke inrichting en het optimaal ruimte geven aan de krachten in de samenleving. Het is de stap van de maakbare samenleving naar de samenleving die het zelf wil, kan en gaat maken.
FlevolandStraks
In 2030 en verder is Flevoland de kroon op de Nederlandse poldertraditie. Het toont waar Nederland groot in is: land maken uit water en hierin een samenleving tot bloei laten komen. Bij nieuwe ontwikkelingen is er evenwichtige aandacht voor fysieke, sociale en economische aspecten. We durven hierbij te vernieuwen. Omdat we ervan overtuigd zijn, dat op basis van eigentijdse inzichten betere oplossingen mogelijk zijn. Gelijktijdig koesteren we de eigenzinnige schoonheid van de oorspronkelijke opzet van de polders (Het Verhaal van Flevoland). Wevbenutten het in Flevoland aanwezige talent, de potenties, kracht en ondernemerschap van de samenleving (Krachtige Samenleving).
Belofte
In Flevoland is de belofte van bestuurlijke vernieuwing ingelost (Ruimte voor Initiatief). We zetten de maatschappelijke opgaven centraal. We treden met gemeenten en waterschap op als één bestuur. Dit noemen we complementair bestuur. Periodiek leggen we de opgaven en oplossingen van de provincie voor aan een representatieve groep Flevolanders. Zijn we met de goede maatschappelijke vragen op de goede manier bezig? Flevoland biedt ruimte voor ondernemingen en mensen die hun ideaal willen realiseren. De begintijd van de bepalende overheid en de maakbare samenleving hebben we achter ons gelaten. Iedereen die wil bijdragen aan de toekomst van Flevoland is van harte uitgenodigd. We zetten de stap van “nee tenzij” naar “ja mits”. Door deze opstelling zijn er meer mogelijkheden voor initiatieven van inwoners en bedrijven .
Excellent
Flevoland draait grotendeels op duurzame energievoorziening (Duurzame Energie). Overal in stad en land zijn de gevolgen van de energietransitie merkbaar. Huishoudens en bedrijven zijn energieneutraal. Energie wordt duurzaam opgewekt. Nieuwe woonwijken zijn aangelegd zonder gasnet. De energierekeningen van de inwoners zijn fors gereduceerd en er zijn vele Flevolandse bedrijven gespecialiseerd in duurzame energie en energiebesparing. Flevoland heeft in economisch, maatschappelijk en fysiek opzicht geprofiteerd van de energietransitie. In Flevoland zijn vele nieuwe economische activiteiten. Ondernemers pakken de kansen van de veranderende economie. Hieronder ook de circulaire economie (Circulaire Economie). Het woord afval heeft een andere betekenis gekregen: het is grondstof voor productie. Flevoland is de grondstoffenleverancier voor de circulaire economie. Groene grondstoffen en gebruikte materialen bewerken we zodanig dat ze hun weg vinden naar afzetmarkten. In 2030 en verder onderscheidt Flevoland zich bovenregionaal met een aantal voorzieningen, die van excellente kwaliteit is (Regionale Kracht). Voorzieningen met een aantrekkingskracht en een reputatie die zich over de provinciegrenzen heen uitstrekken. Het gaat onder andere om de toplandbouw, de ontwikkeling van Almere en Lelystad tot knooppunten in de regionale netwerken, excellente woonmilieus in Almere en Lelystad en prachtige groenblauwe natuur- en recreatiegebieden langs de waterrijke randen van de Flevopolders. Het zijn de authentieke krachten van Flevoland, die naar een volgend niveau zijn doorontwikkeld. Liggend aan het IJmeer, Markermeer en IJsselmeer zijn Almere en Lelystad de buitenplaatsen voor de Noordvleugel: de nationale economische motor. De pracht en kracht van de jonge natuur dringt met het Nationaal Park Nieuw Land door tot in het hart van beide steden. De steden vormen de (inter)nationale toegangspoort voor woningzoekenden in de metropoolregio. De randmeren in de gemeenten Zeewolde en Dronten hebben een aantrekkelijk recreatief en toeristisch aanbod, waar velen van genieten. De agrarische sector (Landbouw: Meerdere Smaken) staat er ondanks de onzekerheden op de wereldmarkt sterk voor. Flevoland en in het bijzonder Noordoostpolder, Dronten, Lelystad en Zeewolde staat bekend om haar toplandbouw.
Ruimte voor duurzame ontwikkeling
In heel Flevoland is een samenleving waar mensen met elkaar optrekken en naar elkaar omkijken. Hier zijn kansen voor iedereen voor ontplooiing, ontwikkeling en ontspanning. Flevoland biedt in 2030 en verder ruimte voor duurzame ontwikkelingen met oog voor fysieke, sociale en economische aspecten. Deze toekomst maken we samen: inwoners, bedrijven, organisaties, overheden. De Omgevingsvisie is een uitnodiging van de provincie Flevoland aan iedereen die wil bijdragen. Samen vormen we de omgeving van deze visie: de Omgevingsvisie FlevolandStraks.